Ο Γιώργος Μπαρτζώκας είναι μία μεγάλη προσωπικότητα του ευρωπαϊκού μπάσκετ. Ο Έλληνας τεχνικός του Θρύλου έχει καταφέρει να καθιερωθεί στην ελίτ του αθλήματος και από το τιμόνι του Ολυμπιακού, βάζει πλώρη για νέες κορυφές.
Παραχώρησε μεγάλη συνέντευξη σε Μέσο της Ισπανίας και μίλησε για πολλά πράγματα, τόσο σε προσωπικό επίπεδο, όσο και σε ατομικό, αλλά και σε του αθλήματος, συνολικά.
Αναλυτικά:
Πρώτον, πώς χειρίζεστε την καραντίνα;
«Δεν μπορώ να παραπονεθώ, πραγματικά. Είμαι τυχερός που η οικογένειά μου, που ήταν στην Βαρκελώνη, μπόρεσε να ταξιδέψει στην Αθήνα λίγο πριν κλείσει ο εναέριος χώρος, οπότε είμαστε όλοι μαζί».
Έχει τελειώσει η σεζόν;
«Στην Ελλάδα ναι. Η Ευρωλίγκα περιμένει να δει τι θα συμβεί, δεν είναι μια απλή κατάσταση και υπάρχουν πολλοί παράγοντες πέρα από τον αθλητισμό που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Όποτε είναι μία άγνωστη κατάσταση, προσπαθούμε να δράσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο».
Ηταν ξεκάθαρο ότι θέλατε να γίνεται επαγγελματίας προπονητής;
«Ως παίκτης είχα πολλούς τραυματισμούς, οπότε σχεδόν στεκόμουν περισσότερο ήμουν εκτός από το να είμαι ενεργός. Σίγουρα, αυτό με έκανε να σκεφτώ και να δω το μπάσκετ από άλλη άποψη. Κοίταζα τακτικές ή λεπτομέρειες διαχείρισης. Όταν ήμουν 21 ετών άρχισα να προπονώ παιδιά και πέρασα απ όλα τα στάδια, ως βοηθός. Λατρεύω το μπάσκετ τώρα έχω περισσότερα από 35 χρόνια με το ταμπλό ανάμεσα στα πόδια μου».
Μισή ζωή. Σας βοηθά που έχετε προπονήσει σε όλα τα επίπεδα;
«Ναι, φυσικά. Προφανώς η απαίτηση αλλάζει ανάλογα με το επίπεδο, αλλά είναι μια διαδικασία που κάθε νέος προπονητής πρέπει να αποδεχθεί και να αντιμετωπίσει. Είναι όμορφο. Μαθαίνεις, έχεις αποτυχίες, βελτιώνεσαι και γίνεσαι καλύτερος».
Πώς δημιουργείται ένας προπονητής τη δεκαετία του ’80;
«Είναι ένα ενδιαφέρον θέμα. Τώρα υπάρχουν πολλές πληροφορίες στο Διαδίκτυο, υπάρχουν βίντεο στο Youtube, καλοκαιρινά σεμινάρια… Ο Σύνδεσμος Ελλήνων προπονητών διοργάνωσε κάποτε πολύ ενδιαφέρουσες και ολοκληρωμένες μέρες με προπονητές όπως ο Μπόμπι Νάιτ.
Αυτός ήταν ένας τρόπος, αν και η πρόσβαση δεν ήταν τόσο εύκολη όσο μπορεί τώρα. Δημιουργήσαμε μία βάση με την παρακολούθηση παιχνιδιών και την προσωπική μας εμπειρία».
Σας αρέσουν οι ανοιχτές προπονήσεις;
«Δεν είναι για μένα πρόβλημα. Με ρωτούν πολλοί σκάουτερ, προπονητές και αντζέντηδες. Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον να μεταφέρουμε τη γνώση, όχι να τη διατηρήσουμε σε μας. Εάν το είχαν κάνει οι προηγούμενοι, αυτό το παιχνίδι δεν θα είχε εξελιχθεί. Μου αρέσει να μιλάω με νέους τεχνικούς, έχουν αμφιβολίες που ίσως δεν τις έχεις σκεφτεί ποτέ. Οι καιροί αλλάζουν και πρέπει να ξέρεις πώς να προσαρμόζεσαι».
Αναφερθηκατε προηγουμένως στους τραυματισμούς σας που είχατε ως παίκτης. Πώς αντιμετωπίζετε τώρα τον τραυματισμό ενός παίκτη σας;
«Το ότι ήμουν παίκτης με βοηθά να βλέπω οποιαδήποτε κατάσταση από τη σκοπιά των παικτών. Ενσυναίσθηση, ίσως. Δεν ξέρω πώς να κάνω τονγ ιατρό, γι ‘αυτό προσπαθώ να δώσω μερικές συμβουλές πέρα από την ενθάρρυνση. Αυτό που μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι δεν έχω βάλει ποτέ έναν τραυματισμένο παίκτη στο γήπεδο. Η υγεία έρχεται πρώτη. Υπάρχουν προπονητές που δεν νοιάζονται. Προσπαθώ να προστατεύσω τους παίκτες μου και να τους σεβαστώ. Εάν δεν είναι 100% έτοιμοι δεν παίζουν».
Οι προπονητές είναι οι πρώτοι που ξεχωρίζουν και απολύονται όταν τα πράγματα πάνε στραβά … Πώς θα περιγράφατε αυτή τη μοναξιά;
«Είναι σαν κηδεία. Είναι πολύ δύσκολο να το αντέξεις. Γνωρίζεις ότι θα συμβεί. Με φήμες, από αισθήσεις. Το αντιλαμβάνεσαι. Μέχρι να χτυπήσει το τηλέφωνο. Δεν έχει σημασία αν έχεις περάσει από το ίδιο συναίσθημα στο παρελθόν. Αυτή η ταλαιπωρία εσωτερικά είναι ίδια και ξαφνικά είσαι εκτός. Πρέπει να ξεκινήσεις ξανά, αλλά με το βαρύ φορτίο πίσω σου πλέον. Είναι δουλειά μας αυτή, αλλά πονάει πάντα.
Στην Μπαρτσελόνα, για παράδειγμα, έκανα μια βαθιά σκέψη για το πόσο υπεύθυνος ήμουν για αυτό που είχε συμβεί. Έκανα λάθη, φυσικά. Ο σύλλογος αποφάσισε να αλλάξει το front office κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και, λογικά, όταν κάποιος νέος μπαίνει, προσπαθούν να βάλουν άτομα που εμπιστεύονται. Είναι φυσιολογικό».
Τώρα που έχει περάσει ο χρόνος πώς θυμάσαι εκείνη τη σεζόν;
«Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Πριν από την Μπαρτσελόνα, έζησα μια απίστευτη σεζόν στην Λοκομοτίβ. Η ατμόσφαιρα ήταν συγκλονιστική, σαν τον Ολυμπιακό με τον οποίο κερδίσαμε την Ευρωλίγκα. Είχα πεινασμένους και ταλαντούχους παίκτες. Παιδιά που ήθελαν να παίξουν ομαδικά. Οι Ντιλέινι, Σίνγκλετον, Ράντολφ, Κλαβέρ, Μπρόκχοφ. Είδαμε τι καριέρα είχαν στη συνέχεια. Φτάσαμε στο Final Four, υπήρχε χημεία …».
Και μετά σας κάλεσε η Μπαρτσελόνα…
«Αυτό είναι σωστό, και όταν ένας σύλλογος αυτού του επιπέδου σου δίνει μια ευκαιρία, δεν μπορείς να την χάσεις. Είναι προφανές ότι οι συνθήκες δεν ήταν οι καλύτερες. Δεν ήταν μυστήριο. Αλλά ήθελα να ανταποκριθώ στην πρόκληση. Υπέγραψα πολύ αργά για αυτό που είναι συνηθισμένο, τον Ιούλιο, χάνοντας και χρήματα. Η αγορά ήταν σχεδόν κλειστή. Ο Ντε Λα Φουέντε μου είπε την ίδια μέρα της υπογραφής ότι ο Σατοράνσκι και ο Αμπρίνες θα πήγαιναν στο NBA, ότι δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα για να τους διατηρήσουμε στο ρόστερ μας. Πώς; Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Ήταν τα δύο βασικά κομμάτια της ομάδας. Νέοι, ταλαντούχοι, με νοοτροπία νικητή. Ηταν ένα πισωγύρισμα και χάθηκε ο σχεδιασμός».
Και κατά τη διάρκεια της σεζόν ήρθαν οι τραυματισμοί…
«Ήταν τρελό. Έπρεπε να διαχειριστούμε ολόκληρη την χρονιά από τέσσερις ή πέντε τραυματίες παίκτες κάθε φορά. Δεν έχω βιώσει ποτέ κάτι τέτοιο. Ο ένας επέστρεφε ο άλλος έπεφτε. Ήταν σαν ένα κακό μάτι. Δεν μπορούσαμε διανοητικά να δημιουργήσουμε μια σκληρή ομάδα. Οι παίκτες που θα μπορούσαν να φέρουν το επιθετικό βάρος της ομάδας δεν ήταν στο πικ της καριέρας τους. Τίποτα δεν βοήθησε. Το ίδιο πρωί που ταξιδεύαμε για το Κύπελλο ο Ναβάρο τραυματίστηκε. Συνειδητοποίησα ότι δεν πρόκειται να είναι η χρονιά μας. Στη συνέχεια, στα πλέι οφτ της ACB, στον αποφασιστικό αγώνα ενάντια στη Βαλένθια μείναμε με τον Τόμιτς ως μοναδικό ψηλό.
Αυτό είναι το μπάσκετ. Επίσης, δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να έχουμε αγωνιστεί στα υπόλοιπα πλέι οφ. Ήμασταν φυσικά εξαντλημένοι. Εν πάση περιπτώσει, δεν μετανιώνω καθόλου για την απόφαση που έλαβα και ήταν τιμή για μένα να εκπροσωπώ μια ομάδα όπως η Μπάρτσα. Ένιωσα την αγάπη του κόσμου παρά τα άσχημα αποτελέσματα».
Τι είναι η επιτυχία για τον Μπαρτζώκα;
«Να κερδίζεις έναν τίτλο είναι πάντα επιτυχία. Εξαρτάται από το κλαμπ. Ομάδες όπως η Μπάτσα ή Ρεάλ θα κερδίσουν. Από την άποψή μου, ομάδες όπως η Άλμπα παίζουν πολύ καλό μπάσκετ. Δεν θα κερδίσει την Ευρωλίγκα, αλλά η σεζόν τους είναι πετυχημένη.
Πρέπει να λαμβάνεις υπόψιν τη φιλοδοξία του συλλόγου και αυτό είναι κάτι που κοιτούν οι προπονητές … Το σημαντικό και το μόνο πράγμα που μπορούν να ελέγξουν οι προπονητές, ή τουλάχιστον να προσπαθήσουν, είναι να βελτιωθεί η ομάδα μέρα με τη μέρα. Μετά την προπόνηση να έχουν την αίσθηση ότι έχουνκάνει τη δουλειά τους καλά. Εάν στο τέλος της προπόνησης οι παίκτες πιστεύουν ότι έχουν πάει καλύτερα αυτό είναι επίσης επιτυχία».
Η μεγαλύτερη επιτυχία σου ως προπονητής είναι αναμφίβολα η Ευρωλίγκα του 2013 με τον Ολυμπιακό.
«Είχαμε μια υπέροχη ομάδα, με παίκτες ανώτερου επιπέδου και στα καλύτερά τους. Υπάκουοι, με ταλέντο και φιλοδοξία στην καριέρα τους. Πρίντεζης, Μαντζάρης, Σλουκάς, Παπανικολάου, Χάινς, ένα τείχος, ο Λο που μας βοήθησε πολύ, η εμπειρία του Άντιτς ή του Περπέρογλου. Και του Σπανούλη φυσικά».
Δεν ήταν κακοί τελικά…
«Καθόλου [γέλια]. Ηρθα σε έναν Ολυμπιακό που είχε μόλις κερδίσει το Ευρωπαϊκό Κύπελλο τον προηγούμενο χρόνο με αυτό το θρυλικό καλάθι από τον Πρίντεζη.
Ήρθα από τον Πανιώνιο, ήμασταν τρίτοι στο πρωτάθλημα, αλλά πίσω ΠΑΟ και τον Ολυμπιακό, οπότε είχε κάποια αξία. Η μόνη μου εμπειρία στην Ευρωλίγκα ήταν με το Μαρούσι. Δεν είχα εμπειρία από αποδυτήρια αυτού του διαμετρήματος, έτσι ήμουν πάντα κάτω από το ραντάρ της κριτικής. Η δουλειά μου, η φιλοσοφία μου ήταν αμφίβολη… Η πρόκληση ήταν τεράστια, παρακινώντας την ομάδα να επιστρέψει στην κορυφή της Ευρωλίγκας».
Και το κατάφερε…
«Ναι, αν και η σεζόν δεν ήταν εύκολη. Είχαμε πολύ άσχημα παιχνίδια που έφεραν ανησυχία. Αλλά αν υπήρχε κάτι σε αυτήν την ομάδα ήταν η εξαιρετική χημεία. Ποτέ δεν τα παρατήρησε. Μπορούσαμε να χάνουμε με 20 πόντους και να επιστρέψουμε. Το ίδιο συνέβη και στον τελικό με την Ρεάλ, σημειώσαμε 90 πόντους σε τρία δεκάλεπτα. Ή στον πέμπτο αγώνα των πλέι οφ, εναντίον της Εφές, όπου έπρεπε να ξεπεράσουμε ένα μειονέκτημα στο ημίχρονο. Κοίταζα τα πρόσωπά τους και είδα την επιθυμία να κερδίσουν.
Πρέπει να σκεφτείς ότι η Ευρωλίγκα είναι μία άγρια διοργάνωση. Από τις τέσσερις ομάδες που παίζουν στο Final Four, μόνο μία πηγαίνει σπίτι χαρούμενη. Οι άλλες τρεις μετά βρίσκονται σε κρίση, εκτός από συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως η Λοκομοτίβ της χρονιάς μου ή η Ζαλγκίρις του Γιασικεβίτσιους καθώς έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες τους με την συμμετοχή τους. Πιστεύω λοιπόν ότι η Ευρωλίγκα είναι η σκληρότερη διοργάνωση στον κόσμο».
Πώς χτίζεται μια ομάδα με τον χαρακτήρα νικητή;
«Αν είχα το μαγικό φίλτρο, θα σου έλεγα [γέλια]. Η δουλειά που γίνεται το καλοκαίρι είναι το κλειδί. Γνωρίζοντας το προφίλ των παικτών που χρειάζεσαι για την φιλοσοφία σου, τα κομμάτια που ταιριάζουν, δεν μπορείς να τα αντιγράψεις, πρέπει να συνδυάσεις το ταλέντο με την εμπειρία και την φιλοδοξία. Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να λάβεις υπόψη.
«Μόλις σχηματίσεις το ρόστερ πρέπει να δημιουργήσεις χημεία. Πόσο δύσκολο είναι αυτό φίλε μου. Κάθε παίκτης είναι ένας άλλος κόσμος και πρέπει να τον καταλάβεις. Πρέπει να δημιουργήσεις μια καλή ατμόσφαιρα πριν από την σεζόν. Και μετά να υπάρχει σταθερότητα, όπως η Ρεάλ, η οποία παίζει το ίδιο για οκτώ σεζόν, επειδή έχει μια ομάδα με κεφαλαία γράμματα. Εάν δημιουργήσεις μια φιλοσοφία, τότε μπορείς να έχεοιος σταθερότητα».
«Πως διαχειρίζεσαι τις ισχυρές προσωπικότητες; Είχατε να προπονήσετε τον Σπανούλη, τον Ναβάρο, τον Σβεντ …
«Εάν εκπαιδεύσεις μεγάλες ομάδες πρέπει να μάθεις να το διαχειρίζεσαι αφού δεν έχεις άλλη επιλογή. Πρόκειται για την κατανόησή τους, να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους, ότι σε πιστεύουν. Αν σε βλέπουν ως απειλή, τότε αυτό είναι κακό. Φυσικά μαθαίνω όλα αυτά τα χρόνια. Είμαι βέβαιος ότι δεν κάνω τα λάθη που έκανα πριν από λίγα χρόνια . Αυτοί οι τρεις παίκτες που αναφέρατε έχουν πολύ ισχυρή προσωπικότητα και είναι οι καλύτεροι. Δεν έχω δει ποτέ έναν ηγέτη σαν τον Σπανούλη, το λέω όπως το πιστεύω. Είχα την ατυχία να προπονήσω τον Ναβάρο στο τέλος της καριέρας του. Και ο Σβεντ με εξέπληξε πολύ. Δεν είναι ο παίκτης που βλέπεις στο παρκέ».
Επιστρέφοντας στο σήμερα, πώς αντιμετωπίζεις τη νέα πραγματικότητα του Ολυμπιακού;
«Ήταν κάτι εντελώς νέο για μένα. Μπορείς να κάνεις καλύτερες προπονήσεις, να μελετήσειε καλύτερα τους αντιπάλους, να έχεις περισσότερη επιρροή στα παιχνίδια… Νομίζω ότι από τη διαχειριστική έννοια είναι πολύ καλύτερα, επειδή η δουλειά είναι πιο ολοκληρωμένη. Τώρα, ως ομάδα, έχεις επίσης λιγότερες πιθανότητες να κερδίσεις τίτλους, κάτι που οι οπαδοί εκτιμούν πάντα».
Προχωράει το μέλλον των ομάδων της Ευρωλίγκας;
«Δεν ξέρω, αλλά ξέρω ότι πολλά κλαμπ σκέφτονται να κάνουν ότι και ο Ολυμπιακός ακριβώς δηλαδή για να παίξουν σε μία διοργάνωση. Είναι αδύνατο να παίζεις 80 παιχνίδια το χρόνο. Είναι τρελό. Η ACB είναι ένα πολύ δύσκολο πρωτάθλημα και δεν μπορείς να παίξετε τις Δευτέρες, άρα δεν έχεις και καθόλου ξεκούραση. Πηγαίνεις στο Μπιλμπάο και βρίσκεις 10.000 άτομα στο γήπεδο. Χάνεις και είναι φυσιολογικό. Το κίνητρο είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί.
Στην VTB το επίπεδο δεν είναι τόσο υψηλό, αλλά τα ταξίδια είναι… αιώνια και υπάρχουν χρονικές καθυστερήσεις. Πιστέψτε με, τα πιο περίπλοκα παιχνίδια είναι εναντίον των μικρότερων ομάδων πάντα. Ψυχικά είναι εξαντλητικό».
Τι πιστεύεις ότι χρειάζεται για να είσαι ταλαντούχος προπονητής;
«Δεν έχω απάντηση για αυτό. Στην Ευρωλίγκα, για παράδειγμα, όλοι οι προπονητές έχουν ένα επίπεδο. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλοί προπονητές ανώτερου επιπέδου χωρίς ομάδα. Υπάρχουν προπονητές που έχουν καλύτερη δημόσια εικόνα από άλλους αλλά δεν είναι καλύτεροι από τους άλλους. Ένας καλός προπονητής πρέπει να ξέρει πώς να χειρίζεται το εγώ του, να ελέγχει την τακτική, να επηρεάζει το παιχνίδι, να δημιουργεί μια φιλοσοφία. Για να κερδίσεις ένα παιχνίδι πρέπει να γίνουν πολλά πράγματα καλά. Δεν κερδίζει μία ομάδα εξαιτίας του ονόματός της».
Μπαρτσελόνα-Ρεάλ ή Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός;
«Δεν υπάρχει τίποτα να συγκριθεί με το ελληνικό ντέρμπι. Είναι σαν πόλεμος και δεν υπερβάλλω. Τις προηγούμενες εποχές ήταν λίγο τοξικό, υπήρχαν ελικόπτερα και αστυνομία που προσπαθούσαν να ελέγξουν οποιαδήποτε κατάσταση. Ειδικά στο πρωτάθλημα. Στην Ευρωλίγκα όλα είναι διαφορετικά, οι οπαδοί σέβονται περισσότερο τους κανόνες. Είναι αυτονόητο ότι όταν έρθει αυτός ο αγώνας δεν χρειάζεται να παρακινηθούν οι παίκτες.
Ο στόχος του Ολυμπιακού είναι να νικήσει τον Παναθηναϊκό και το αντίστροφο. Δεν υπάρχει άλλο. Η πρόκληση του προπονητή είναι να ξέρει πώς να ελέγχει τα συναισθήματα. Στην Ελλάδα μεγαλώνει γνωρίζοντας ότι αυτό το περιβάλλον είναι φυσιολογικό, όταν λογικά δεν θα έπρεπε να είναι. Υπερβαίνει τα όρια πολλές φορές. Έχω ακούσει τα πάντα σε έναν αγώνα, το πιο απίστευτο πράγμα που μπορείτε να φανταστείτε και προφανώς δεν θα σας το πω. Αλλά πολύ χειρότερο είναι αυτό που σας λένε εκτός γηπέδου. Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα, απλά προσπαθήστε να μην τους δώσετε παραπάνω αφορμή».
Ποιοι είναι οι προπονητές που έχεις επηρεαστεί;
«Κάθε σεζόν προσπαθώ να παρακολουθώ προπονητές με διαφορετικές φιλοσοφίες. Στο NBA, για παράδειγμα, μου αρέσουν οι τακτικές του Μπραντ Στίβενς ή του Σποέλστρα. Ήμουν στη Βοστώνη πριν από μήνες και ο Στίβενς άνοιξε τις πόρτες για μένα. Ήταν υπέροχο. Το Μαϊάμι παίζει επίσης πολύ καλά. Κάθε χρόνο μαθαίνεις νέα πράγματα. Το να σταθώ σε ένα όνομα θα ήταν άδικο, αλλά φυσικά θυμάμαι όλους τους προπονητές που είχα ως παιδί και με τους οποίους έχω δουλέψει μαζί».
Ποιο θα ήταν το μέρος για να φύγεις από την καθημερινή ρουτίνα;
«Μου αρέσει να ζω στη Βαρκελώνη, απόλαυσα πραγματικά την πόλη τη χρονιά που ήμουν χωρίς δουλειά. Ειλικρινά, μου αρέσει η ρουτίνα, δεν είναι πίεση για μένα, αντίθετα, μου δίνει ασφάλεια. Προτιμώ να έχω πρόγραμμα. Τώρα αν μου πεις ένα μέρος για να ξεφύγεις … οποιοδήποτε ελληνικό νησί».
